MDT Noord Nederland Event

Deze arena had als doel het ‘ervaren’ van kansenongelijkheid en vooroordelen en hoe we samen drempels in ontmoeting weg kunnen nemen.

Yorick Vegter, MDT coach bij Impacter, heette de deelnemers welkom in de arena, maar de deur was geblokkeerd. Zo ervaarde iedereen direct hoe het is om ergens door tegen gehouden te worden wat niet in je macht ligt. Zijn verhaal ging over toegankelijkheid en hoe we dit kunnen verbeteren (bijvoorbeeld door het invalidetoilet niet als opslag te gebruiken en door in de stad het uitgaansgebied te voorzien van zaken die het voor iedereen mogelijk maakt uit te gaan). Ook kwamen er positieve zaken langs zoals zijn aangepaste auto, rolstoel basketbal en hoe Yorick jongeren ook kan helpen in het wegnemen van drempels.

Aansluitend vertelde Marcel Endendijk van CMO Stamm hoe kansenongelijkheid in het Noorden van het land in onderzoek zichtbaar wordt. De kern van de boodschap is dat kansenongelijkheid niet te vangen is in 1 definitie en er ingezoomd moet worden op cijfers en grafieken om een lokaal goed beeld te krijgen. Op de kaartjes die Marcel liet zien werd wel duidelijk dat er in het Noorden op een aantal thema’s niet goed ‘gescoord’ wordt. De presentatie van Marcel bekijk je via de button hieronder en bevat links naar relevante informatie en onderzoeken.

Sari Gomis van Stichting SWOM (Studeren en Werken Op Maat) nam ons mee in de werkwijze van SWOM om jongvolwassenen met een verminderde belastbaarheid te begeleiden tijdens een transitiemoment. Via een aantal stellingen over ‘communiceren over kwetsbaarheid’ kwam er een mooi gesprek op gang over ongelijkheid en het creëren van kansen.

Tot slot is er een top 3 gemaakt van dingen die we morgen kunnen doen om drempels weg te nemen en kansengelijkheid voor jongeren te bevorderen (dit was nog niet makkelijk met veel mooie input):

• De persoon centraal zetten in plaats van de beperking
• Het uitspreken van elkaars verwachtingen en vragen wat iemand nodig heeft (wederkerig)
• Accepteer dat je eigen referentiekader niet ieders waarheid is.

Essentieel bij het creëren van kansen voor jongeren is het focussen op een veilige situatie, het creëren van een netwerk om bijvoorbeeld talentontwikkeling te stimuleren, het leren kennen van je eigen handleiding en samenwerking tussen school en gemeente.

In deze arena was de kern: hoe houdt je jongeren betrokken na een begeleid (MDT) traject? Welke mogelijkheden kunnen we met elkaar zichtbaar en toegankelijk maken?

De arena begon met een introductie van Leon Gijzen van SCN en Mergime en Isabella van Jong Stadskanaal over hun MDT traject en het vervolg. Leon is werkzaam bij SCN, een jongerencentrum in Vinkhuizen waar jongeren op basis van hun talent kunnen maken en leren. Mergime en Isabella zijn na het volgen van MDT Impacter beide jongerenambassadeur geworden en geven gevraagd en ongevraagd advies aan de gemeenteraad.

Na een mentimeter en gesprek over de mogelijkheden voor jongeren om maatschappelijk actief te blijven na een begeleid (MDT) traject kwamen de volgende tips:

• Zorg ervoor dat de projecten die de jongeren doen duurzaam zijn, zodat ook na de MDT een jongere betrokken kan blijven.
• Na het volgen van een MDT hebben jongeren zin in een nieuwe uitdaging. Dus zorg voor uitdaging in een vervolg.
• Zorg voor doorgroei mogelijkheden bijvoorbeeld op het gebied van talentontwikkeling.
• Zet jongeren in om van elkaar te leren (peer education).
• Blijf jongeren faciliteren in het ontmoeten van anderen.
• Laat zien wat jongeren hebben neergezet (tastbaar maken), zodat andere organisaties ook weten wat ze jongeren kunnen bieden.
• Investeer in acties en ideeën van jongeren!

En rekening houdend met deze uitdagingen:

• Kansmogelijkheid en de wens voor goede en passende ondersteuning.
• Jongeren mogen fouten maken, het blijft leren en ontwikkelen.
• Connecties voor jongeren die kunnen helpen bij vervolg stappen.
• Jongeren worden niet in het licht gezet en zijn niet goed zichtbaar.
• Een veilige omgeving is essentieel in de ontwikkelingen van jongeren.

Deze arena stond in het teken van communicatie: hoe voeren we het gesprek met elkaar, wat kan er beter en hoe zorgen we ervoor dat we op een gelijkwaardige niveau met elkaar communiceren?

Verloop van de workshop

We trapten de workshop af met de perspectieven van Eekta, Ismay en Salma (niet aanwezig). Via spoken word deelden zij hun gedachten, ervaringen en onzekerheden ten aanzien van communicatie en interactie met volwassenen. Zowel de verhalen zelf als ook de manieren waarop zij hun verhalen vertelden, maakte indruk op de workshopdeelnemers.

Vervolgens gaf Jurgen Elshof (regiomanager VNO-NCW Noord) het perspectief vanuit het bedrijfsleven. Inhakend op de spoken words van Eekta, Ismay en Salma vertelde hij hoe ondernemers denken over die onderwerpen, wat zij daarbij belangrijk vinden, maar ook waar ze allergisch voor zijn. Ook Jurgen’s input maakte indruk op de aanwezigen, zij het op een andere manier dan we hadden verwacht.

Daarna was het de beurt aan de hele groep. Samen verkenden we hoe gelijkwaardige communicatie vorm kan krijgen en wat daarbij belangrijk is (begeleid door Eekta en Roegina). Vele tips en bespiegelingen rijker sloten we de workshop af.

Stevige discussie

Jurgen’s input leidde direct tot een stevige discussie in de eerste ronde. Daardoor bleef er relatief weinig tijd over om met elkaar te verkennen hoe we tot elkaar kunnen komen. Een beter voorbeeld voor het belang van gelijkwaardige hadden we ons niet kunnen wensen.

Gelukkig was er tussen ronde 1 en ronde 2 tijd om de ervaringen van de eerste ronde kort met elkaar te evalueren en te bespreken wat we tijdens de tweede ronde anders konden doen zonder de essentie van de perspectieven aan te passen. Dat dit prima is gelukt, bleek uit het feit dat tijdens de tweede ronde veel meer tijd overbleef voor de verkenning en het gesprek. Het hoeft niet altijd ingewikkeld te zijn! Terugkijkend kunnen we zeggen dat we niet alleen over gelijkwaardige communicatie hebben gesproken, maar dat we het belang ervan ook hebben mogen ervaren. Win-win!

De spoken words

Input van de workshopdeelnemers

We vroegen de workshopdeelnemers om per verhaal in één woord of zin op te schrijven wat indruk had gemaakt. Een greep uit de gegeven input:

• Maar soms ook alleen, worden onderschat (ik denk dat ik dat ook wel kan), hoe kom in aan ervaring zonder kans.
• Telefoongebruik 2 kanten, in begrip niet gehoord, kennis delen en samen meer verandering, bedrijven: wat heb ik eraan?
• Verschillen omarmen, jongeren worden onderschat, door je zorgen over morgen, verdwijnen niet je zorgen maar je kracht van vandaag. Kennis delen en met elkaar in gesprek blijven.
• Inspiratie niet gehoord, onderschat, niet serieus nemen, kennis delen en in gesprek
• Lichaamstaal, zien en erkend worden en delen
• Kom tot elkaar, doe wat je beleeft, luister naar elkaar en het begrip.
• Omarm verschillen daar begint het mee, heel apart. Luisteren gaat ons activeren naast je schoenen en op je tenen> Kennis delen, de jeugd heeft ook veel kennis
• De frustratie van het systeem en het los willen breken. Roep om verbinding en openstaan voor elkaar.

Tot slot ook een kleine greep uit de gegeven tips en aangestipte aandachtspunten voor gelijkwaardige communicatie:

• Blijf nieuwsgierig en kijk naar dat wat is
• Omarm de kracht van diversiteit
• Werk eerlijk en oprecht
• Denkers, doeners, bezinners, dromers, de meerwaarde zit in de mix
• Maak gebruik van ieders talent. Creëer kansen
• Hou een open houding
• Kijk verder dan je eigen bubbel
• Zien we de ander? Wees nieuwsgierig. Stel vragen. Niveau!
• Leer oprecht te luisteren.
• Accepteer dat jouw referentiekader niet de enige waarheid is.
• Kijk naar iemand als mens.
• Over eigen schaduw heen stappen.
• Creëer een gelijkwaardig speelveld, waar je het gesprek kunt gaan voeren.
• Eerste indruk (positief/negatief) is niet altijd wat het is, sta open voor elkaar en het verhaal.
• Mijn oma zei toen ik 14 was: je ziet misschien een oud mens, maar van binnen ben ik dezelfde als toen ik 14 was.

Doel van de workshop: Inzicht krijgen in de vragen waar jongeren mee worstelen bij belangrijke levenskeuzes én verkennen hoe MDT (Maatschappelijke Diensttijd) hierin kan ondersteunen.
Werkwijze: Aan de hand van vier concrete levensvragen zijn deelnemers met elkaar in gesprek gegaan. Per vraag werd onderzocht wat jongeren nodig hebben, welke rol MDT kan spelen, en welke organisaties of werkwijzen helpend zijn.

Levensvraag 1: “Ik word binnenkort 18. Er komt (te)veel op me af waardoor ik veel verantwoordelijkheid ervaar. Hoe krijg en bewaar ik rust en overzicht?”

Opgehaalde inzichten:

• Jongeren ervaren druk, onduidelijkheid en stress bij het naderen van hun 18e verjaardag.
• Er is een sterke behoefte aan structuur, overzicht en begeleiding.
• Fouten mogen maken, tijd nemen, reflecteren en stap voor stap denken zijn belangrijk.
• Jongeren zoeken vertrouwde aanspreekpunten: buddy’s, ouders, coaches.
• Belangrijke tools:
  • Kwikstart (app)
  • www.ikword18.nl
  • Jongeren Informatie Punt (JIP)
  • Future Proof, HB-punt, Loopbaancentra
  • Doarpswurk (18+ bijeenkomsten)
  • Friend for Friend, Goed Groen Doen

Voorstellen en suggesties:

• Jongeren ondersteunen met een ‘18+ toolkit’ met praktische tools, apps en contactpunten.
• Organiseer regionale bijeenkomsten en jaar-/infomarkten over volwassen worden (bijv. zoals in Waadhoeke).
• Maatjes- of buddytrajecten inzetten om jongeren op weg te helpen.
• Jongeren helpen met reflectie en ordenen: levenspuzzel in stukjes hakken, ruimte creëren voor rust.

Levensvraag 2: “Ik heb tijdens MDT geleerd waar ik goed in ben. Ik wil meer voor een ander betekenen. Hoe doe ik dit?”

Opgehaalde inzichten:

• MDT helpt jongeren bij het ontdekken van hun talenten en kracht.
• Veel jongeren willen hun ervaring gebruiken om anderen te helpen – bijvoorbeeld als ervaringsdeskundige.
• Het spel Spiegelschrijven helpt om te reflecteren en bewust keuzes te maken.
• Er is behoefte aan vrijwilligerswerk, maatjesprojecten, en meer kans om buiten de eigen bubbel te kijken.

Voorstellen en suggesties:

• Spiegelschrijven als methodiek structureel inzetten binnen MDT.
• Jongeren ruimte geven om projecten zelf te initiëren of mede te organiseren.
• Meer MDT-rollen in het sociaal domein creëren – gericht op ontmoeting, organisatie en ondersteuning.
• Verbinding zoeken met andere jongeren en hen meenemen vanuit eigen ervaring.

Levensvraag 3: “Ik moet een vervolgopleiding kiezen. Wat moet ik kiezen, waar ben ik goed in?”

Opgehaalde inzichten:

• Jongeren ervaren keuzestress bij studie- of beroepskeuze.
• MDT biedt ruimte voor oriëntatie, uitproberen en reflectie.
• Belangrijke factoren zijn: gevoel volgen, praten met anderen, ervaringen opdoen.
• Behoefte aan meer zichtbaarheid van MDT-projecten binnen onderwijs en daarbuiten.

Voorstellen en suggesties:

• MDT inzetten als loopbaanoriëntatietraject (bijv. via meeloopdagen, speeddates, proeven van werk).
• Ontwikkel een regionaal overzicht van MDT-projecten en maak deze toegankelijk via scholen, JIP’s, social media.
• Stimuleer samenwerking met scholen, bedrijven en loopbaancentra.
• Jongeren mogen ontdekken op hun eigen tempo, in een veilige omgeving zonder prestatiedruk.

Levensvraag 4: “Ik kom uit een behandeltraject en weet niet welke richting ik op moet met werk of school. Hoe helpt MDT hierbij?”

Opgehaalde inzichten:

• Jongeren die uit een zorgtraject komen ervaren een gevoel van “opnieuw leren lopen”.
• MDT kan helpen door positieve ervaringen, structuur, ritme en sociaal contact.
• Behoefte aan:
  • Kleine stapjes en laagdrempeligheid
  • Vaste buddy of mentor
  • Verschillende routes kunnen uitproberen (flexibiliteit)
  • Meer verbinding tussen zorg en MDT
  • Serious gaming, creatieve werkvormen, gemixte groepen

Voorstellen en suggesties:

• Start pilot MDT-trajecten voor jongeren na een behandeltraject, met extra ondersteuning.
• Werk aan een warme overdracht vanuit zorgorganisaties richting MDT-aanbieders.
• Versterk onderlinge communicatie en netwerkvorming tussen MDT-projecten.
• Zorg voor mogelijkheid tot switchen tussen MDT-projecten als iets niet blijkt te passen.

Overkoepelende thema’s en aanbevelingen

Rode draden uit de sessie:

• Jongeren zoeken rust, overzicht en betekenis.
• MDT wordt gezien als krachtig instrument voor persoonlijke ontwikkeling.
• Er is behoefte aan laagdrempelige begeleiding, ervaringsdeling en ruimte om te ontdekken.
• Jongeren willen zelf bijdragen en anderen helpen, maar hebben soms een zetje nodig.

Actiepunten op regionaal niveau:

1. Ontwikkel een centrale MDT-portal voor jongeren, ouders en professionals (tools, projecten, contactpunten).
2. Start thematische MDT-trajecten rond 18+, studiekeuze, herstel, en vrijwilligerswerk.
3. Zorg voor MDT-contactpersonen op scholen en in zorginstellingen.
4. Investeer in maatwerk, buddytrajecten en ervaringsdeskundigheid.
5. Organiseer MDT-netwerkdagen om kruisbestuiving en samenwerking te stimuleren.

Afsluiting

De workshop Levenspuzzel liet zien hoe veelzijdig de rol van MDT kan zijn in het leven van jongeren. Door beter aan te sluiten op hun vragen, zorgen en wensen – én door goed samen te werken tussen organisaties – kunnen we jongeren ondersteunen in het leggen van hun eigen puzzel. Niet in één keer perfect, maar stap voor stap, met vertrouwen.

Tijdens de MDT Noord-Nederland conferentie op 27 maart in Drachten gingen onderwijs- en jeugdprofessionals in gesprek over een spannend en actueel thema: hoe combineer je het vrijwillige karakter van MDT met de structuur en verplichtingen van het onderwijs?

De discussie was allesbehalve zwart-wit. Veel deelnemers zijn terughoudend bij het idee van verplichting – het gaat immers om intrinsieke motivatie.

Maar juist in het licht van polarisatie en de uitdagingen van deze tijd pleiten anderen voor meer duidelijkheid: maak MDT onderdeel van de basis, als investering in weerbaarheid en verbondenheid.

Een voorstel dat op tafel kwam: verplicht scholen om MDT aan te bieden, zodat alle jongeren toegang hebben. Maar, zo waarschuwde MDT-programmadirecteur Tasnim van den Hoogen (OCW): dat maakt het financieel nauwelijks haalbaar.

Tegelijkertijd was er brede overeenstemming over één punt: iedereen gunt MDT aan jongeren. Misschien is verplichting niet nodig, als we met goede begeleiding, verleiding én een lage drempel MDT tot een vanzelfsprekendheid maken. Denk: opt-out in plaats van opt-in.

Hoe zorgen we ervoor dat MDT een kans blijft voor jongeren – geen verplichting, maar wél iets waar niemand omheen wil?
De gesprekken leverden richting, inspiratie en praktische ideeën op. Dank aan iedereen die meedacht!

Jeroen Slaets en Jana Kuit namen de deelnemers mee in de toekomst. Zij gingen op een actieve manier ontdekken en beleven hoe we kunnen aansluiten bij jongerenen op welke manier zij hun kwaliteiten kunnen inzetten voor maatschappelijke impact.